Adaptacja dziecka 3-4-letniego w przedszkolu. |
"Dzieciństwo to nie tylko najpiękniejszy etap życia człowieka.
Dla dziecka jest to także czas niezwykle trudny, przesycony lękiem
przed nowością i odrzuceniem, niepokojem i tęsknotą za rodzinną bliskością"
Pierwszy dzień w przedszkolu to jedna z najważniejszych chwil w życiu każdego dziecka. Trafia ono do nowego, obcego środowiska, w którym czuje się samotne, bezradne. Dziecko otoczone dotychczas troską i uwagą rodziny nagle znajduje się w obcym dla siebie miejscu. Zamiast opieki najbliższych oferuje się mu czas z obcą panią i dużą grupą nieznanych dzieci. Dla jednych dzieci okaże się to łatwe do zaakceptowania bez problemu wejdą i zostaną w sali. Niestety w grupie znajda się dzieci, które będą miały problem z pokonaniem lęku przed nowym środowiskiem, często są bardzo płaczliwe, nerwowe, przewrażliwione. Tak naprawdę wszystkie te złe odczucia są naturalną obroną małego dziecka przed tym co nowe, nieznane. Dziecko wstępujące do przedszkola musi się przystosować do warunków nowego otoczenia, licznej grupy dzieci, nauczycielki oraz nowego trybu życia rozkładu dnia w przedszkolu.
Przystosowanie się dziecka do nowych warunków wymaga uwolnienia się od lęków, strachu, napięć. Aby proces adaptacji dziecka w przedszkolu przebiegł w miarę sprawnie musi zaistnieć ścisła współpraca między rodzicami, a nauczycielem. Tylko wspólny wysiłek ułatwi dzieciom przystosowanie się do nowego otoczenia, jakim jest przedszkole. Okres adaptacyjny u większości dzieci trwa kilka tygodni. Niestety czasami problemem w tym procesie są też niektórzy rodzice. To oni powinni być ostoją dla dziecka w nowej sytuacji, ale i pomocą dla nauczyciela. Zdarza się, że niektóre mamy płaczą razem ze swoim dzieckiem co nie jest dla niego korzystne, bo emocje mamy udzielają się jemu. Pierwszy okres pobytu dziecka w przedszkolu jest także trudny dla rodziców co jest jak najbardziej zrozumiałe. Ważne jest tutaj, żeby nauczyciel zdobył ich zaufanie, by wszyscy poznali się wzajemnie. To wszystko zależy od nas dorosłych naszego zaangażowania się w proces adaptacyjny. Należy uzbroić się w cierpliwość i ciągle zachęcać dziecko do pobytu w przedszkolu dając mu przemyślane argumenty. Dobra współpraca z rodzicami gwarantuje połowę sukcesu. Również ważną rolę w procesie adaptacji odgrywa też dobrze zorganizowany pierwszy okres pobytu dziecka w przedszkolu, który może przyczynić się do zmniejszenia stresu u dzieci. Gdy organizacja pobytu dziecka w przedszkolu przebiega sprawnie to ma ono mało czasu na płacz, jest zajęte, ma wypełniony czas to wtedy nawet po całym dniu spędzonym bez rodziców, przywita ich z uśmiechem. Na przeżycia dziecka w przedszkolu ma też wpływ brak orientacji w nowej przestrzeni oraz niemożność przyswojenia sobie dużej ilości informacji organizacyjnych. Dziecko znajduje się w nowym otoczeniu, które stanowią nowe pomieszczenia, meble, sprzęty. Dopiero będzie poznawało ich funkcje oraz zasady korzystania wynikające ze zbiorowego charakteru życia. Przestrzeń , w jakiej dziecko ma poruszać się samodzielnie, nastręcza wiele trudności, gdyż jest z reguły dużo większa i inna od domowej. Te zmiany wywołują ostre reakcje emocjonalne, świadczące o braku poczucia bezpieczeństwa. Będzie się to zmieniać w toku własnych doświadczeń.
Podsumowując dla wielu dzieci pierwsze kontakty z przedszkolem są źródłem przykrych napięć emocjonalnych utrudniających im przystosowanie. Jednak przedszkole jest dobrym środowiskiem do uczenia dziecka niezależności i uspołecznienia. Kontakty z rówieśnikami uczą norm współżycia i respektowania grupy społecznej. Dziecko szybciej się do niego przystosuje i zniesie niedogodności życia zbiorowego, gdy będzie go postrzegało jako bezpieczne i atrakcyjne dla siebie. Przemyślany i dobrze zorganizowany proces adaptacyjny, w który włączeni są rodzice, dla których najważniejsze jest dziecko i jego dobro w każdym słowa tego znaczeniu gwarantuje powodzenie w realizacji tego procesu oraz odniesienie sukcesu pedagogicznego.
Adaptację ułatwia:
- racjonalne podjęcie decyzji
- pozytywne myślenie o placówce, personelu
- poznanie placówki przez dziecko
- wcześniejsze dostarczenie dziecku doświadczeń przebywania z innymi dorosłymi
- umożliwienie kontaktów z innymi dziećmi
- usamodzielnienie dziecka
- akceptacja dziecka i zrozumienie jego stresu, wspieranie go
- okazywanie spokoju, poczucia bezpieczeństwa podczas rozstania
- czas na bycie z dzieckiem po odebraniu go z przedszkola
- ujednolicenie rytmu życia w przedszkolu i w domu
Adaptację utrudnia:
- niepewność decyzji
- brak zaufania do placówki, personelu
- wyrzuty sumienia, niepokój, lęk, poczucie zagrożenia
- brak doświadczeń społecznych w kontaktach z dorosłymi i dziećmi
- nadopiekuńczość, wyręczanie dziecka w czynnościach samoobsługowych
- pośpiech, zdenerwowanie, brak czasu dla dziecka
Literatura:
________________________________________________________________________
E. Gruszczyk- Kolczyńska, E. Zielińska " Wspomaganie rozwoju umysłowego trzylatka i dzieci starszych "
J. Lubowiecka "Przystosowanie psychospołeczne dziecka do przedszkola"
J. Bednarska "Moje pierwsze spotkanie z trzylatkami" Wychowanie w Przedszkolu nr. 6,2001